Dębica, Ropczyce, Radomyśl Wielki na Szlaku Chasydzkim

Polska przez stulecia była domem wielu pokoleń Żydów. Na jej terenie miał miejsce bezprecedensowy rozkwit kultury żydowskiej. To właśnie tutaj w XVIII w. narodził się chasydyzm, jeden z najważniejszych nurtów judaizmu. Szczególnie wielu zwolenników zyskał na wschodnich ziemiach, m.in. na terenach, przez które przebiega dziś szlak.

- Nie trzeba więc jechać do Ziemi Świętej, żeby wędrować śladami wielkich uczonych i mistyków. U nas też można zobaczyć zabytki kultury żydowskiej - podkreśla Monika Krawczyk, dyrektor Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, która opracowała Szlak Chasydzki.

Szlak obejmuje w sumie 28 miejscowości z Podkarpacia i Lubelszczyzny, w których przed wojną istniały liczące się społeczności żydowskie. Znalazły się na nim też zabytki z Ropczyc, Dębicy i Radomyśla Wielkiego.

- W Ropczycach jest cmentarz założony w XVIII w., który mieści się przy ul. Monte Cassino, w Dębicy - synagoga wzniesiona pod koniec XVIII w. (ul. Krakowska 3) oraz cmentarz założony na przełomie XVII i XVIII w. (ul. Cmentarna). Natomiast w Radomyślu Wielkim - cmentarz założony w XIX w. (ul. Kąty) oraz mykwa - łaźnia rytualna (ul. Targowa) i dawny dom rabina Chaima Englama, tzw. Teflówka, przy ul. Tadeusza Kościuszki 2 - mówi Marcin Bartosiewicz z FODZ.

Miejscowości, które znalazły się na szlaku, były kiedyś ważnymi ośrodkami chasydyzmu. Dwory cadyków znajdowały się w Cieszanowie, Dębicy, Dynowie, Lesku, Leżajsku, Lublinie, Łańcucie, Przeworsku, Ropczycach, Rymanowie i Dzikowie. Najważniejszym punktem Szlaku Chasydzkiego jest jednak synagoga w Zamościu, w której znajduje się m.in. centrum informacyjne. - Można tutaj uzyskać szczegółowe informacje o naszym szlaku - mówi Monika Krawczyk. - Szlak Chasydzki łączy miejscowości, w których znajdują się zarówno imponujące synagogi, jak i cmentarze żydowskie; na nich znaleźć można nagrobki pochodzące z XVIII, XVII, a nawet XVI w. Warto podkreślić, że wiele z tych cmentarzy jest wciąż odwiedzanych przez chasydów z całego świata - zwraca uwagę dyrektor.

Najważniejszym niegdyś ośrodkiem chasydyzmu był Leżajsk, gdzie działał słynny cadyk Elimelech. - Leżajsk to polska stolica chasydyzmu. Wielcy cadykowie wywodzą się z Leżajska. Nauczycielem ich i duchowym kierownikiem był Elimelech - słynny cadyk z Leżajska, do którego grobu przed wojną pielgrzymowali Żydzi i chrześcijanie. Dziś rocznica jego śmierci przyciąga tysiące chasydów z całego świata. Była tu m.in. słynna hollywoodzka aktorka Demi Moore. Jest ona podobnie jak Madonna zwolenniczką znanej grupy religijnej Kabbalah Centre. Sama Madonna również była w Leżajsku. Odwiedziła grób cadyka kilka lat temu - mówi Monika Krawczyk.

Podkreśla jednocześnie, że zabytki kultury żydowskiej są dostępne dla wszystkich zwiedzających - zarówno Żydów, jak i Polaków. Więcej informacji o szlaku na www.fodz.pl.